31 oktober 2010

Geraspte kaas

Geraspte kaas is per zakje te koop en kost onevenredig veel meer dan als je zelf kaas raspt. Maar in beide gevallen heb je vaak meer dan je nodig hebt en blijkt het restant al na een paar dagen in de koelkast door schimmel aangetast en kun je het beter weggooien.
De belangrijkste reden daarvan is dat geraspte kaas heel veel oppervlakte heeft en daarmee de schimmel ruime kansen biedt. Talloze stukjes kaas die bij een plak of homp kaas nog keurig in het binnenste zitten, worden bij kaas in geraspte vorm aan de buitenlucht blootgesteld met alle gevolgen van dien.

Er is echter een eenvoudige remedie: vries het in.
Normaliter is kaas niet of nauwelijks in te vriezen omdat het hard en brokkelig wordt en voor consumptie minder geschikt. Geraspte kaas is dat ook wel, hard en brokkelig, maar dat is daarbij geen euvel. Brokkelig is sowieso een voordeel en omdat geraspte kaas meestal wordt gesmolten is ook de hardheid geen bezwaar. Wij doen dit nu een aantal jaren, als je een homp kaas overhoudt die voor normale consumptie minder geschikt is, hup, de rasp erover en in de vriezer.

Altijd lekker, .... met geraspte kaas.

Woordherkenning, - correctie en -aanvulling

Eén van de triviale functies die in (althans mijn) tekstverwerkers ontbreken is een zelflerende, automatische woordherkenner, woordcorrector en woordaanvuller.
Hoe makkelijk zou het niet zijn als ik, net als ik nu wel op mijn mobiel heb bij het invoeren van een sms, ook bij het typen van tekst op een pc zo'n functie zou hebben.Het enige wat Word tot nu toe (Office 2007) levert is een rood ribbellijntje dat het woord niet wordt herkend. En een enkele keer wordt dit automatisch naar een wèl bestaand woord getransformeerd, maar meestal moet ik het zelf corrigeren of naar de dichtstbijzijnde suggestie vragen. Als Word die suggestie al heeft, waarom dan niet daardoor vervangen?

Ik zou willen dat Word een database meekrijgt waarin alle (paar duizend) meest gebruikelijke woorden staan met daarin de frequentie van voorkomen. Vervolgens worden al mijn documenten gescand en worden de door mij gebruikte woorden geïnventariseerd, ook met de frequentie van vóórkomen.
Als ik dan in een nieuwe tekst een woord begin, dan komt de tekstverwerker direct met het meest gebruikte woord als suggestie. Zo lang dat niet het woord is dat ik wil, typ ik door, tot het gesuggereerde woord er staat dat ik bedoel, dan druk ik op 'Enter'. Klaar is kees.
Wordt het woord helemaal niet herkend, dan komt ie, na de spatie of het leesteken dat ik vervolgens invoer, met het rode ribbellijntje zodat ik het woord kan toevoegen. Of met een gesuggereerd woord (bijvoorbeeld met een groen ribbellijntje) als er vermoed kan worden dat ik iets anders bedoelde dan ik typte, omdat het gesuggereerde woord wel héél dicht in de buurt  komt.
Zo'n nieuw woord wordt dan weer aan de database toegevoegd en kan dan een volgende keer weer een rol spelen.

(Waarschijnlijk is dat onbekend, maar de afstand tussen twee woorden kan gemeten worden door het aantal letters dat je moet invoegen, weglaten of omwisselen, de zogenaamde "Levenshtein distance")

Is dat nou zo moeilijk?

28 oktober 2010

Sociale verzekeringen

De sociale verzekeringen vormen een complex geheel, maar gelukkig is er Wiki dat daar helderheid in verschaft.Bijgaand het daaruit gedestilleerde overzicht.

Volksverzekeringen
Algemene Ouderdomswet
AOW
gefinancierd door inkomensafhankelijke premies en belastingen;
bestemd voor alle ingezetenen
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
AWBZ
Algemene Nabestaandenwet
ANW
Algemene Kinderbijslagwet
AKW



Sociale voorzieningen
Wet werk en bijstand
(voorheen Algemene bijstandswet Wet)
WWB
(ABW)
gefinancierd door belastingen;
bestemd voor alle ingezetenen
arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten
Wajong



Werknemersverzekeringen
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen  
(voorheen Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering )
WIA

(WAO)
gefinancierd door inkomensafhankelijke premies;
bestemd voor werknemers en gelijkgestelden
Werkloosheidswet
WW
Ziektewet
ZW


Hieruit blijkt dat de overheid zich zelf een grote rol als verzekeraar heeft toebedeeld. Want of het nou verzekeringen heet of voorzieningen, feit blijft dat er een premie wordt geheven, of van de belasting wordt betaald, en dat er uitkeringen worden gedaan, als dat toepasselijk is.

Onmiddellijk dringt de vraag zich op of er, anders dan historische, redenen te bedenken zijn waarom dat zo moet blijven, of dat er eigenlijk geen reden is het afdekken van deze risico's te privatiseren en daarmee de overheid aanzienlijk af te slanken. En de belastingen aanzienlijk te verlagen, ook al zijn de burgers dat bedrag dan aan premies kwijt.

Veel mensen zullen van mening zijn dat de risico's die door deze wetten worden afgedekt van uitzonderlijk belang zijn. Eens, maar als we de piramide van Maslow er op na slaan, dan blijken deze zekerheden niet primair. Daar staat namelijk het lichamelijk welzijn met de gezondheid als belangrijkste component. En hoe hebben we het daar geregeld? Precies, met een particuliere zorgverzekering. Toegegeven, ook daar heeft de overheid een forse vinger in de pap, maar als men het ergens over eens is, is het dat die rol met grote kracht teruggedrongen moet worden, net als overigens in andere landen. Privatisering van de zorg, die bij de verzekeringen al vrijwel voltooid is, is een belangrijk issue om een rem op de exponentiële ontwikkeling van de kosten te verkrijgen.
Bovendien is een belangrijk deel van de oudedagsvoorziening, namelijk dat van de pensioenen al in (min of meer) private handen, dus de AOW daar naar toe overhevelen lijkt me klein bier vergeleken bij wat voor de overige regelingen nodig is.

De vraag rijst dus waarom het stelsel van sociale verzekeringen niet geprivatiseerd zou kunnen worden. Ongetwijfeld zal het vele malen efficiënter en dus goedkoper gebeuren, zelfs als we de winsten van de betrokken partijen verdisconteren.
Misschien dat het nieuwe kabinet zó voortvarend is dat ze hier nog aan toekomt, ook al heeft ze het niet gepland. Het zou de overheid beter in staat stellen te doen wat haar core business is, want daar hoort verzekeren zeker niet toe.

8 oktober 2010

Beleggen = Speculeren = Gokken (1)

(zie ook ps.)

De eerste grafiek is zo te zien het verloop in de tijd van een beleggingsproduct. Ik ben benieuwd of duidelijk is welk product en over welke tijd. Het zou me verwonderen als dat geraden zou kunnen worden.







Dan een nieuwe grafiek, misschien is deze makkelijker. Enig idee? 









Laatste kans, een makkie:









Niemand hoeft zich iets te verwijten als hij of zij niet bij benadering de juiste onderliggende waarde en/of de tijdsperiode heeft geweten. Want deze grafieken zijn artificieel. Sterker nog, ze zijn gemaakt door op de computer het opgooien van een munt te simuleren.
Iedere keer als er kop boven komt wordt er een euro bijgeschreven, als er kop boven komt, gaat er een euro vanaf. En dat 10.000 keer, wat zou overeenkomen met een kleine 40 jaar aan dagkoersen.
Zoals te zien is het onderscheid met een echte koersgrafiek nihil.

De vraag is dan natuurlijk of ook èchte koersen door het toeval worden bepaald. Ik kan die vraag niet beantwoorden. Er is echter geen reden aan te nemen dat het niet zo is. Met andere woorden, we kunnen, zoals hierboven aangetoond, vrij eenvoudig een toevalsproces maken dat koersgrafieken genereert. En ik denk dat niemand op grond van de verstrekte gegevens zal kunnen uitmaken welke koersen echt zijn en welke kunstmatig.

Dat geldt niet altijd.
Als je mensen vraagt kop-of-munt te simuleren en bijvoorbeeld een volgorde van 50, bedachte!, uitkomsten op te schrijven, en die worden naast een echte opgooisessie van 50 keer gelegd, dan haalt een deskundige de bedachte er achter mekaar uit. Omdat een mens denkt dat een groot aantal keren kop of munt achter elkaar onwaarschijnlijk is, terwijl het in de praktijk toch regelmatig voorkomt.
Hier is een voorbeeld van zo'n echte rij: kmkmmmkmkkmkkkkkkkkkkkmmmkmkmkmmkkmkmkmmmkmmkmkkkk. Je ziet, maar liefst 10 keer kop achter elkaar.
Of zoals een statisticus zeer plastisch opmerkte, de uitkomsten hebben de neiging te klonteren.

Een andere observatie.
Als rolmodel voor alle beleggers wordt vaak Warren Buffett genoemd. Hij heeft furore gemaakt door tientallen jaren achter elkaar hoge rendementen te halen, reden waarom hij nu één van de rijkste mensen ter wereld is. Er zijn talloze boeken volgeschreven over hem en even talloze mensen proberen hem te imiteren door zijn 'regels' toe te passen. (Het mooie van die regels is dat de laatste regel luidt dat je niet teveel aan je regels moet vasthouden! Wat Buffett heeft toegepast door in 2009, ondanks dat hij altijd beweerde dat derivaten "weapons of mass destruction" waren voor de financiële wereld, voor maar liefst 15 miljard dollar aan derivaten te verkopen!!!)
Er kan ook een andere verklaring zijn voor zijn enorme winsten.
Stel dat in Amerika, dat een 300 miljoen inwoners heeft, er 134.217.728 daarvan op enig moment beginnen te beleggen met $100. Zonder dat ze het weten is het echter zó op de beurs dat iedere belegger een kans van 50% heeft op quitte (ooit geweten dat dit woord zó gespeld moet worden?) of dubbel. Dus de helft zal na één jaar al hun geld kwijt zijn, de andere helft heeft na één jaar $200 en vindt zichzelf een hele piet.
Dat gaat zo jaren achter elkaar door. Dus na 5 jaar zijn er nog een goeie 4 miljoen (4.194.304 om precies te zijn) die ieder $3.200 hebben en apetrots zijn. Wie doet hen dat na, 5 jaar lang 100% per jaar?
Maar de overigen, ruim 130 miljoen, hebben niks meer!
De succesvolle beleggers gaan rustig door, zij hebben immers bewezen de truc te beheersen. Na nog eens 5 jaar, dus 10 jaar in totaal, zijn er nog 131.072 succesvol en hoe! Hun vermogen is inmiddels aangegroeid tot $102.400. En de rest, dat is bijna iedereen, heeft niets meer.
Je voelt al hoe het verder gaat: na 28 jaar is er nog slechts één superbelegger over en die heeft het lieve sommetje van $13.421.772.800, net zoveel als al die beleggers daarvoor samen hadden. En al die anderen, die niet alleen hun inleg kwijt zijn, maar ook nog eens spijt als haren op hun hoofd hebben dat ze niet eerder uitstapten, zijn alles kwijt.
Superbelegger zei u? Of mazzelkont?

Uiteraard is het bovenstaande een verregaande en niet realistische vereenvoudiging van wat ik denk wat er werkelijk aan de hand is: beurskoersen worden in hoge mate bepaald door toeval, net als vele andere processen in het leven van alle dag, in geringe mate door het gedrag van de beleggers en voor een minimaal deel door economische processen.
Vraag voor een volgende keer is in welke mate allerlei beleggingstheorieën, uitgaande van dit model, nog opgeld doen.

ps. in een aparte blog wordt met dit onderwerp verder gegaan, ook omdat het minder past binnen Ideeën.